fbpx
  • TCM w Polsce
  • xiao yao san

    Xiao Yao San – chińska receptura, która pomaga łagodzić depresję

    Według danych WHO, na świecie około 280 milionów ludzi cierpi na depresję. Stosowane w takich przypadkach terapie obejmują leczenie psychologiczne i leki przeciwdepresyjne. Istnieją również alternatywne lub komplementarne metody leczenia, które wspomagają leczenie depresji na wiele sposobów. W Chinach wielu praktyków Tradycyjnej Medycyny Chińskiej stosuje recepturę Xiao Yao San w celu złagodzenia objawów depresji. Na stronie internetowej CNKI, która jest dużą internetową biblioteką chińskich artykułów naukowych, 20% artykułów na temat Xiao Yao San omawia badania i doświadczenia z zastosowanie tej ziołowej receptury w terapii zaburzeń związanych z depresją.

    Wątroba i depresja w ujęciu medycyny chińskiej

    Zanim przedstawię mechanizm działania receptury Xiao Yao San, powinienem wyjaśnić, dlaczego w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM) depresję łączy się z Qi Wątroby.

    Stagnacja Qi Wątroby

    Zgodnie z teorią Pięciu Elementów, Elementem Wątroby jest Drzewo. Dlaczego starożytni Chińczycy porównywali Wątrobę do Drzewa? Gałęzie drzewa rosną w górę i rozciągają się dookoła. Drzewo będzie chore, jeśli jego gałęzie i korzenie zostaną poważnie ograniczone. Charakterystyka Wątroby jest podobna. Ponieważ Qi jest podstawowym budulcem ciała, dlatego o Qi Wątroby mówi się zawsze wtedy, kiedy opisuje się jej funkcje.

    Kiedy Qi Wątroby przepływa w sposób płynny i niezakłócony, wówczas pomaga pozostałym narządom wewnętrznym ciała, narządom zmysłów, kończynom i systemowi meridianów pracować prawidłowo. W związku z tym nieprawidłowy stan Qi Wątroby może mieć wpływ na całe ciało.

    Qi Wątroby jest ściśle związana z emocjami. Depresja i drażliwość są najbardziej znaczącymi zmianami emocjonalnymi spowodowanymi Stagnacją Qi Wątroby. Długotrwała depresja i drażliwość przyczyniają się z koeli do pogorszenia stagnacji Qi Wątroby, tworzące w ten sposób błędne koło, wzajemnie się wzmacniających, przyczyny i skutku.

    Krew i Duch

    Ling Shu, jedno z najważniejszych teoretycznych dzieł Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, mówi: „Wątroba przechowuje Krew, a Krew jest domem Ducha”. Ponieważ Wątroba jest organem przechowującym Krew, Stagnacja Qi Wątroby może powodować również Niedobór Drwi. Co się stanie, jeśli tzw. Duch opuści Krew? Osoba może być roztargniona lub cierpieć na bezsenność i senność, może mówić przez sen lub cierpieć na halucynacje.

    Osłabienie Śledziony

    Elementem Śledziony jest Ziemia, która jest jednym z Pięciu Elementów. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej Śledziona jest organem, który wytwarza Krew i Qi z Esencji pożywienia. Jest jak ziemia, która sprawia, że rzeczy rosną.

    Zgodnie z teorią Pięciu Elementów Drzewo ogranicza Ziemię. Nieprawidłowy stan Wątroby sprawia, że Drzewo nadmiernie osłabia Ziemię, a następnie powoduje osłabienie Śledziony, ogólnie nazywane Niedoborem Qi Śledziony.

    Pokarm jest trawiony przez Żołądek, a jego Esencja jest wchłaniana przez Jelito Cienkie. Osłabienie Śledziony powoduje Niedobór Qi i Krwi, a przez to Żołądek również nie może normalnie pracować. Warunki te mogą powodować, że dana osoba łatwo się męczy, cierpi na brak apetytu i spożywa przez to mniej jedzenia.

    Qi i Krew

    Ze względu na związek zaburzeń o charakterze depresyjnym z Qi Wątroby, Krwią i zaburzeniami emocjonalnymi, wzmacnianie Qi Wątroby, pielęgnowanie Qi Śledziony i odżywianie Krwi są ważnymi zasadami leczenia zaburzeń depresyjnych w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej.

    Działanie chińskiej receptury ziołowej Xiao Yao San

    Teraz możemy przeanalizować, jak działa receptura Xiao Yao San. Receptura Xiao Yao San wykorzystuje osiem ziół: Chai Hu, Dang Gui, Bai Shao, Gan Cao, Fu Ling, Bai Zhu, Sheng Jiang i Bo He. Działanie ziół wchodzących w skład Xiao Yao San omówimy poniżej:

    • W omawianej recepturze Chai Hu ma za zadanie rozluźnić Wątrobę, a następnie usunąć Zastój Qi. Odgrywa również wiodącą rolę w likwidowaniu Zastoju Qi Wątroby.
    • Dang Gui jest bardzo ważnym ziołem odżywiającym Krew. Jednocześnie ma działanie wspomagające przepływ Qi.
    • Bai Shao uspokaja Wątrobę oraz pomaga odżywiać Krew.
    • Gan Cao, Fu Ling i Bai Zhu to zioła, które pobudzają Qi Śledziony.
    • Bo He i Sheng Jiang pomagają usunąć zastój Qi. Sheng Jiang dodatkowo harmonizuje Żołądek.

    Krótko mówiąc, receptura ta działa rozluźniająco na Wątrobę i pobudzająco na Śledzionę. Usuwa stagnację Qi Wątroby i odżywia Krew.

    Formy sporządzania receptury Xiao Yao San

    Oryginalną formą Xiao Yao San jest proszek, który po chińsku nazywa się „San”. W 1076 r. założono pierwszą chińską aptekę państwową, w ramach jednego z elementów polityk opiekuńczej, wprowadzonej przez dynastię Song. W odróżnieniu od tradycyjnego sposobu, który wymagał od pacjentów samodzielnego przyrządzania wywaru z ziół, apteka zapewniała gotowe produkty oparte na uznanych recepturach. Opracowano wówczas również wiele nowych receptur, wśród których Xiao Yao San jest jedną z najlepiej znanych. Tradycyjnie chińska receptura Xiao Yao San jest często stosowana w celu złagodzenia objawów zaburzeń miesiączkowania i bólu piersi u kobiet. Dlatego właśnie nosi nazwę „Xiao Yao”, co oznacza „nieskrępowany”.

    We współczesnych Chinach receptura ziołowa Xiao Yao San jest dostępna w formie skoncentrowanej tabletki. Receptura Xiao Yao San dostępna są również w formie nalewki na bazie alkoholu. W nalewce, oryginalny przepis receptury Xiao Yao San jest często wzbogacany ziołem o nazwie He Huan Pi. He Huan Pi może pomóc rozluźnić Wątrobę, a tym samym przyczynić się do usunięcia Stagnacji Qi Wątroby. Co więcej, ma działanie rozluźniające Serce oraz wzmacniające pozytywne emocje. Jest to więc ważne zioło stosowane w celu złagodzenia objawów depresji, drażliwości, bezsenności i senności. Z tego powodu He Huan Pi wzmacnia działanie oryginalnej receptury Xiao Yao San w przypadku jej zastosowania w terapii zaburzeń związanych z depresją.

    Autorzy

    Yike Jiang Dyplomowany specjalista od medycyny chińskiej pochodzący z rodziny, która już od czterech pokoleń praktykuje medycynę chińską i prowadzi praktykę medyczną w Chinach. Ukończył Uniwersytet Tradycyjnej Medycyny Chińskiej w Shaanxi. Od 2022 r. mieszka w Polsce.

    Najciekawszy newsletter o Medycynie Chińskiej!

    • Dołącz do grona naszych czytelników.
    • Śledź nasze artykuły, filmy i polecane akcesoria TCM.

    Możesz znać nas z